دیستروفینوپاتی‌ها: بازنگری در مرزهای تشخیصی DMD و BMD

مقدمه:

در یک سرمقالهٔ تأمل‌برانگیز، دکتر اریک پی. هافمن بررسی می‌کند که چرا دیستروفی عضلانی دوشن (DMD) و دیستروفی عضلانی بکر (BMD) علی‌رغم داشتن جهش‌های مشابه در یک ژن (DMD)، همچنان به‌عنوان موجودیت‌های تشخیصی جداگانه طبقه‌بندی می‌شوند. این سرمقاله که در مجله Neurology: Genetics (فوریه ۲۰۲۵) منتشر شده است، به بررسی زمینه‌های تاریخی، ارزیابی مطالعات اخیر، و بحث دربارهٔ مسیرهای آینده در زمینهٔ دیستروفینوپاتی‌ها می‌پردازد.

زمینه تاریخی:

پیتر امیل بکر نخستین بار در سال ۱۹۵۵ دیستروفی عضلانی بکر را توصیف کرد و خاطرنشان ساخت که این بیماری، نوعی دیستروفی عضلانی وابسته به کروموزوم X با علائم خفیف‌تر نسبت به دیستروفی عضلانی دوشن (DMD) است، که پیش از آن به‌خوبی شناخته شده بود. ویژگی اصلی تمایز این دو بیماری این بود که بیماران مبتلا به BMD اغلب توانایی تولیدمثل داشتند. با پیشرفت‌های علمی در زمینه شناسایی ژن‌ها و تشخیص‌های DNA در دههٔ ۱۹۸۰، مشخص شد که هر دو بیماری DMD و BMD ناشی از واریانت‌های بیماری‌زای یکسانی در ژن DMD هستند.

تداوم تشخیص‌های جداگانه:

با وجود منشأ ژنتیکی مشترک، دیستروفی‌های عضلانی دوشن و بکر همچنان به‌صورت جداگانه در دسته‌بندی‌های تشخیصی مانند ICD-11 سازمان جهانی بهداشت (۲۰۲۴) فهرست شده‌اند. دیستروفی عضلانی بکر (8C70.0) و دیستروفی عضلانی دوشن (8C70.1) به‌طور متوالی اما بدون ارجاع متقابل درج شده‌اند.

یافته‌های جدید از مطالعهٔ ناکامورا و همکاران:

این سرمقاله به مطالعهٔ جدیدی از ناکامورا و همکاران اشاره دارد که بر روی بیماران BMD با واریانت‌های غیرحذفی، از جمله میکروواریانت‌ها (تغییرات میس‌سنس، نانسنس، جهش‌های محل برش) و دوبرابرشدگی‌ها تمرکز داشته است. این مطالعه بر پایهٔ یک رجیستری بزرگ ژاپنی انجام شده و شامل ۴۹ بیمار بود: ۱۶ نفر با دوبرابرشدگی و ۳۳ نفر با میکروواریانت.

چالش‌های تشخیص:

مطالعهٔ ناکامورا و همکاران دشواری در طبقه‌بندی دقیق DMD و BMD صرفاً بر اساس واریانت‌های ژنتیکی را برجسته می‌کند. برای مثال، بیمار شماره ۲۹ دارای یک واریانت در محل برش بود و بر اساس نتایج بیوپسی عضله، BMD تشخیص داده شد، درحالی‌که خواهر یا برادر همین بیمار با همان جهش، دورهٔ بالینی شدیدتری مشابه DMD را تجربه کرد.

واریانت‌های نانسنس:

به‌طور سنتی، واریانت‌های نانسنس با DMD شدید مرتبط دانسته می‌شوند. بااین‌حال، نویسندگان برخی واریانت‌های نانسنس را در گروه BMD نیز گنجانده‌اند و به مواردی اشاره می‌کنند که در آن‌ها ممکن است این جهش‌ها به‌طور طبیعی نادیده گرفته شوند و فنوتیپ خفیف‌تری ایجاد شود. بااین‌وجود، اکثر واریانت‌های نانسنس منجر به کاهش شدید یا فقدان تولید دیستروفین می‌شوند. مطالعه‌ای فرانسوی که در این سرمقاله به آن اشاره شده است، نشان داد که اکثر بیماران دارای واریانت‌های نانسنس تقریباً هیچ دیستروفینی تولید نمی‌کنند.

ارتباط ژنوتیپ-فنوتیپ:

موقعیت جهش در ژن DMD یک پیش‌بینی‌کننده مهم شدت بالینی بیماری است. جهش‌های نزدیک به انتهای ۳' ژن باعث بروز فنوتیپ‌های شدیدتری می‌شوند، زیرا چندین ایزوفرم دیستروفین (Dp427، Dp140، Dp71) را تحت تأثیر قرار می‌دهند، درحالی‌که جهش‌های نزدیک به ابتدای ژن عمدتاً تنها بر ایزوفرم کامل Dp427 اثر دارند.

پیامدهای بالینی و پژوهشی:

این سرمقاله این سوال را مطرح می‌کند که آیا درمان‌های BMD باید براساس زیرگروه‌های ژنتیکی خاص طراحی شوند، باتوجه‌به تنوع گسترده در بیماران. دکتر هافمن پیشنهاد می‌کند که به‌جای تقسیم‌بندی سختگیرانهٔ دیستروفینوپاتی‌ها به گروه‌های DMD و BMD، بهتر است آن‌ها را به‌عنوان یک طیف بالینی پیوسته در نظر گرفت.

پیشنهاد دربارهٔ واژه‌گذاری:

دکتر هافمن استفاده از واژهٔ «دیستروفینوپاتی‌ها» را پیشنهاد می‌دهد تا دامنهٔ گستردهٔ شدت بیماری را در بر گیرد و شامل حاملان زن علامت‌دار نیز شود. او معتقد است که دفاع از «دیستروفی عضلانی بکر» به‌عنوان یک طبقهٔ جداگانه، روزبه‌روز دشوارتر می‌شود.

نتیجه‌گیری:

این سرمقاله بر پیچیدگی دیستروفینوپاتی‌ها تأکید دارد و بر ضرورت اتخاذ رویکردی دقیق‌تر در طبقه‌بندی و درمان بیماری‌ها پافشاری می‌کند. همچنین اهمیت مطالعات ژنوتیپ-فنوتیپ مانند مطالعهٔ ناکامورا و همکاران را برجسته می‌سازد که هم فهم بهتری ایجاد می‌کنند و هم محدودیت‌های مرزهای تشخیصی سختگیرانه را نشان می‌دهند.