این مقاله مروری جامع بر پیشرفت‌های اخیر در درمان‌های **آتروفی عضلانی نخاعی (SMA)** دارد. SMA یک اختلال ژنتیکی **پیشرونده و ناتوان‌کننده** است که نورون‌های حرکتی را تحت تأثیر قرار می‌دهد و در صورت عدم درمان، منجر به ضعف شدید عضلانی و مرگ زودرس می‌شود. درمان‌های نوین، از جمله **الیگونوکلئوتیدهای آنتی‌سنس (ASOs)، ژن‌درمانی و مولکول‌های کوچک**، امیدهای تازه‌ای برای بیماران ایجاد کرده‌اند.

بررسی اجمالی SMA

SMA در اثر **جهش در ژن SMN1** ایجاد می‌شود که منجر به کاهش پروتئین **SMN (Survival Motor Neuron)** می‌شود. این پروتئین برای بقای نورون‌های حرکتی ضروری است. با این حال، بدن انسان دارای **ژن SMN2** است که به‌عنوان نسخه پشتیبان، مقادیر محدودی از پروتئین SMN را تولید می‌کند، اما این مقدار برای جلوگیری از پیشرفت بیماری کافی نیست.

درمان‌های موجود

درمان‌های مدرن SMA بر **افزایش سطح پروتئین SMN** تمرکز دارند و شامل سه استراتژی اصلی هستند:

• الیگونوکلئوتیدهای آنتی‌سنس (ASOs): داروهایی مانند Nusinersen پردازش **ژن SMN2** را تغییر داده و باعث افزایش تولید پروتئین SMN می‌شوند.
• ژن‌درمانی: داروی Onasemnogene Abeparvovec نسخه عملکردی **ژن SMN1** را به بدن بیمار وارد می‌کند و به‌عنوان یک درمان تک‌دوزی شناخته می‌شود.
• مولکول‌های کوچک: داروی **خوراکی** Risdiplam پردازش ژن SMN2 را بهبود بخشیده و سطح پروتئین SMN را افزایش می‌دهد.

چالش‌های درمانی

اگرچه درمان‌های موجود سطح پروتئین SMN را بهبود می‌بخشند، اما SMA **یک بیماری پیچیده و چندسیستمی** است که علاوه بر نورون‌های حرکتی، بر سیستم‌های دیگر بدن نیز تأثیر می‌گذارد. بنابراین، استراتژی‌های درمانی آینده ممکن است نیازمند ترکیب **درمان‌های ژنی با سایر مداخلات سلولی و دارویی** باشند.

مسیرهای آینده

پژوهش‌های جدید روی رویکردهایی متمرکز شده‌اند که **نه‌تنها سطح پروتئین SMN را افزایش دهند، بلکه مسیرهای مولکولی مرتبط را نیز اصلاح کنند.** درمان‌های ترکیبی، داروهای جدید و روش‌های ویرایش ژن مانند **CRISPR-Cas9** از جمله رویکردهای بالقوه برای بهبود SMA در آینده هستند.

جمع‌بندی

در حالی که درمان‌های فعلی مانند **Nusinersen، Risdiplam و Onasemnogene Abeparvovec** پیشرفت‌های قابل توجهی در مدیریت SMA ایجاد کرده‌اند، اما هنوز درمان **قطعی و پایدار** برای این بیماری وجود ندارد. تحقیقات آینده باید روی **درمان‌های ترکیبی و مداخلات ژنتیکی نوین** متمرکز شوند تا بتوانند مسیرهای مولکولی دخیل در SMA را به‌طور جامع اصلاح کنند.