بیماری اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS) یک اختلال ناتوان‌کننده عصبی است که با تخریب نورون‌های حرکتی مشخص می‌شود و اغلب به مرگ ظرف چند سال منجر می‌شود. در حالی که درمان‌های محدودی برای این بیماری وجود دارد، مطالعات اخیر بر روی الیگونوکلئوتیدهای آنتی‌سنس (ASO) به عنوان یک راهکار درمانی متمرکز شده است.

نقش توفرسن در هدف‌گیری ژن SOD1

جهش‌های ژنتیکی در سوپراکسید دیسموتاز ۱ (SOD1) در حدود ۲ درصد از موارد ALS شناسایی شده است. پروتئین SOD1 به طور طبیعی از سلول‌ها در برابر آسیب اکسیداتیو محافظت می‌کند، اما در صورت جهش، عملکرد آن تغییر کرده و به نورون‌های حرکتی آسیب می‌رساند. داروی توفرسن یک الیگونوکلئوتید آنتی‌سنس است که به‌طور خاص mRNA مربوط به SOD1 را هدف قرار داده و باعث کاهش تولید پروتئین جهش‌یافته SOD1 می‌شود.

نتایج آزمایش‌های بالینی

آزمایش‌های بالینی نشان داده‌اند که توفرسن کاهش قابل‌توجهی در سطح mRNA و بیومارکرهای مرتبط با SOD1 ایجاد کرده است. گرچه تأثیرات آن بر پیشرفت بیماری هنوز به‌طور کامل مشخص نیست، مطالعات اولیه حاکی از آن است که این دارو می‌تواند به کاهش سطح نوروفیلامنت‌ها که نشانگر آسیب نورونی هستند، کمک کند.

چالش‌ها و آینده درمان با ASO

تزریق توفرسن به‌صورت داخل نخاعی انجام می‌شود که می‌تواند چالش‌هایی مانند عوارض جانبی ناشی از سوراخ کمری ایجاد کند. بااین‌حال، تاکنون نگرانی‌های ایمنی جدی گزارش نشده است. تحقیقات آینده روی بهبود روش‌های تحویل ASO به سیستم عصبی متمرکز شده‌اند تا نیاز به روش‌های تهاجمی را کاهش دهند.

نتیجه‌گیری

توفرسن به عنوان یک درمان هدفمند برای بیماران ALS که دارای جهش در ژن SOD1 هستند، امیدهای جدیدی را به همراه داشته است. در حالی که تحقیقات بیشتری برای ارزیابی تأثیرات طولانی‌مدت آن موردنیاز است، این دارو می‌تواند مسیری نوین برای درمان بیماری‌های عصبی ارائه دهد. پیشرفت‌های آینده در زمینه الیگونوکلئوتیدهای آنتی‌سنس می‌تواند به توسعه روش‌های مؤثرتری برای مدیریت و درمان ALS و سایر بیماری‌های نورودژنراتیو کمک کند.